De dragers van het landschap

Over ‘De dragers van het landschap’, een schilderij uit 2015 in opdracht van Provincie Groningen gemaakt in samenwerking met het CBK.

Persoon-18_web
‘De dragers van het landschap’- Olieverf op met linnen bespannen hout-330x200cm-in opdracht van provincie Groningen in samenwerking met het CBK-Detail

In de naam is al besloten wat Okswerd bijzonder maakt; ‘Oks’, wat is afgeleid van koe, en ‘werd’, dat een woord is voor op water gewonnen land. Het land wordt voornamelijk gebruikt voor het houden van koeien, die de bewoners al generaties lang voorzien in hun onderhoud door de melk en het vlees dat ze geven. De streek wordt droog gehouden door een gemaal, links op het schilderij te zien, waarop geschreven staat; ‘Oxwerder molenpolder’. Door een plaatselijk boer is mij deze plek achter zijn land aangewezen. Het is niet bereikbaar via de weg, enkel door met rubberlaarzen door het weiland te lopen. Het is de enige plek die nog werkelijk de naam Okswerd draagt en het apparaat dat voorkomt dat het land onder loopt, waardoor ik heb gekozen dit op het schilderij af te beelden. Maar, als het land niet bruikbaar was voor het houden van koeien was de moeite een gemaal te plaatsen niet gedaan en had Okswerd nooit bestaan. Okswerd ontleend zijn bestaansrecht aan de koe, de dieren dragen het landschap, en dat is in dit eerbetoon aan hen letterlijk verbeeld door hen tot de ondergrond van het geschilderde tafereel te maken. De vorm van ieder individueel schildersdoek is die van een koeienschedel en ze vormen paartjes, en de vorm van een paartje komt weer terug in de vorm van het geheel dat oploopt in een soort berg, een driehoekscompositie die de perspectieflijnen van het geschilderde tafereel ondersteunen. De schedel is gekozen omdat uiteindelijk het gebruik van de koe voor onze doeleinden diens dood tot gevolg heeft. Het veelvoud aan schedels in de totale compositie is om het verloop van de tijd en de opeenstapeling van generaties te verbeelden. Ondanks het gebruik van schedels is het totaalbeeld toch verre van grimmig, omdat de vormgeving, uitwerking en de manier waarop het materiaal is behandeld samen met het feit dat de koeienschedels de drager zijn van de bestaande plek een besef geven dat het vergaan van het oude altijd de voedingsbodem is voor het ontstaan van het nieuwe en dat deze eeuwige cyclus de constante van bestaan is.